"...που θα ανταποκρίνονται στα αληθινά προβλήματα και τις υπαρκτές αγωνίες των Ευρωπαίων και, κυρίως όσων ζουν στα σύνορα και τις απομακρυσμένες της περιφέρειες."
*συνέντευξη στην Athens Voice
- Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σάς έκανε την τιμητική πρόταση να είστε ξανά – μετά τις Ευρωεκλογές του 2019 – υποψήφιος ευρωβουλευτής της ΝΔ. Πόσο διαφορετικός είναι ο Μιχάλης Αγγελόπουλος, η ΝΔ και η θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη πέντε χρόνια μετά;
Είμαι διαφορετικός υπό την έννοια της αυξημένης σήμερα εμπειρίας σε σχέση με εκείνη την προεκλογική εκστρατεία που, πάντως, απέφερε σχεδόν 90.000 σταυρούς σε όλη την Ελλάδα κάτι που με κάνει περήφανο έως και σήμερα.
Σε επίπεδο προγραμματικών θέσεων σε σχέση με την Ευρώπη, ωστόσο, δεν έχω αλλάξει παρά ελάχιστα. Κυρίως γιατί δεν είμαι όψιμος ευρωπαϊστής.
Κι αυτό επειδή, δυστυχώς, ούτε η Ευρώπη έχει αλλάξει πολύ από το 2019 μέχρι σήμερα, αν και μεσολάβησαν και εξελίσσονται κρίσεις, όπως η πανδημία, τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, ο πληθωρισμός, που ξαναμπήκε ως λέξη στη ζωή μας μετά από δεκαετίες, ο πληθωρισμός της απληστίας και η ακρίβεια που συνεπάγεται, η ενεργειακή ανασφάλεια, η αύξηση των επιτοκίων, η εισβολή Πούτιν στην Ουκρανία.
Με λύπη μου διαπιστώνω ότι τα περισσότερα απ’ όσα παρουσίαζα ως προβλήματα πριν από πέντε χρόνια, δεν έχουν ακόμη λυθεί.
Και παρότι, εν τω μεταξύ, έγινε μια Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης στην οποία συμμετείχαν ενεργά εκατοντάδες χιλιάδες Ευρωπαίοι πολίτες, ούτε για το γεγονός ότι τα συμπεράσματά της σχεδόν ταυτίζονται με όσα ισχυριζόμουν ως απαιτούμενα ήδη από το 2019, μπορώ να χαρώ.
Δεν είχα, άλλωστε, το χάρισμα της μαντικής. Απλώς μια βαθιά γνώση για τα ευρωπαϊκά πράγματα και έναν επαγγελματικό έρωτα με τα οράματα των ιδρυτών της Ε.Ε.
- Έχετε πει ότι η υπογραφή της συνθήκης προσχώρησης της Ελλάδας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες σάς καθόρισε. Τι θυμάστε πιο έντονα από εκείνη την ημέρα και πόσο διαφορετικές είναι οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα;
Μόλις σας αποκάλεσα την Ευρώπη επαγγελματικό έρωτα. Στην πραγματικότητα, ήταν μαθητικός! Από εκείνα τα χρόνια ήδη με γοήτευσε η πυκνότητα του λόγου, η κρυστάλλινη σκέψη, η πολιτική φιλοσοφία της Διακήρυξης Σουμάν και, αργότερα, ως φοιτητή, ειδικά η μελέτη της Συνθήκης της Ρώμης, πραγματικά με συνάρπασε ως νομικό επίτευγμα υψίστου επιπέδου. Γι’ αυτό, άλλωστε και οι μεταπτυχιακές μου σπουδές είχαν ως αντικείμενο το ευρωπαϊκό δίκαιο και τις διεθνείς σχέσεις.
Την ημέρα της υπογραφής ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ ένιωσα ότι ανοίγει ένα νέο, ελπιδοφόρο κεφάλαιο για τη χώρα μου.
Κι αυτή, κατά την άποψή μου, είναι η πιο μεγάλη πρόκληση για την Ένωση σήμερα. Ότι, 45 χρόνια μετά από εκείνη την ημέρα, η Ε.Ε. δεν έχει καταφέρει να συνδέσει άρρηκτα και μόνιμα την ύπαρξή της μ’ εκείνη την ελπίδα.
Βλέπετε, δυσκολίες για την υλοποίηση της ενοποίησης ήταν γνωστό από τότε ότι θα υπήρχαν. Μιλάμε άλλωστε για κράτη με μακραίωνη ιστορία σφοδρών και αιματηρών συγκρούσεων μεταξύ τους.
Τότε όμως, ένας αέρας αισιοδοξίας διέπνεε ολόκληρη την ήπειρό μας και, για σειρά ετών, έκανε μεγάλο όνειρο πολλών χωρών, το να συμμετέχουν σ’ αυτό το εγχείρημα. Κάπου στου δρόμου τα μισά, όμως, ειδικά μετά την οικονομική κρίση των αρχών της περασμένης δεκαετίας, η Ε.Ε. έχασε αρκετά στοιχήματα με τον εαυτό της που πρέπει, επιτακτικά πλέον, να κερδίσει.
- Τόσο η διαδρομή σας ως νομικός και αυτοδιοικητικός, όσο και η πολιτική πορεία που έχετε χαράξει έως σήμερα έχει συνδεθεί άρρηκτα με την Ευρώπη. Θεωρείτε ότι η εκλογή σας στις κάλπες της Κυριακής θα αποτελέσει το επιστέγασμα των αγώνων σας για το όραμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης;
Πρωτεύον είναι, φυσικά, να είναι η Νέα Δημοκρατία, η γνήσια ευρωπαϊκή παράταξη, η μεγάλη νικήτρια των εκλογών, διότι και το ΕΛΚ θα είναι σίγουρα η μεγαλύτερη πολιτική ομάδα που θα αναδείξουν οι Ευρωεκλογές και θα έχει τη μεγαλύτερη επιρροή.
Σε προσωπικό επίπεδο, πάλι, τολμώ να πω ότι η εκλογή μου θα είναι μια προσωπική δικαίωση, όχι όμως το επιστέγασμα αυτών των αγώνων που αναφέρετε. Το επιστέγασμα θα είναι, εφόσον εκλεγώ, η ατζέντα που σκοπεύω με όλες μου τις δυνάμεις να προωθήσω στο Ευρωκοινοβούλιο. Διότι, πιστέψτε με, είναι μια ατζέντα επικεντρωμένη ακριβώς σε όσα πρέπει να γίνουν -και μάλιστα άμεσα- προκειμένου η υπόθεση “ενοποίηση” να προχωρήσει σε ουσιαστικό βαθμό.
Στο επίκεντρό της, μάλιστα, βρίσκεται ακριβώς η Τοπική Αυτοδιοίκηση, που, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έχει ήδη πετύχει ένα οργανωτικό και λειτουργικό θαύμα με το Κογκρέσο Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Ως θεσμός αιρετών, όταν τον υπηρέτησα επί πενταετία ως δύο φορές εκλεγμένος Αντιπρόεδρός του, το Κογκρέσο εκπροσωπούσε 200.000 Δήμους και Περιφέρειες από τις, τότε 47, μαζί με την αποβεβλημένη πλέον Ρωσία, χώρες-μέλη του Συμβουλίου.
Είναι ένας πραγματικός ναός της Δημοκρατίας που αποδεικνύει στην πράξη ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να αποτελέσει βασικό πυλώνα για τον απαραίτητο μετασχηματισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ενιαία, πραγματικά αλληλέγγυα ομοσπονδία, με τον άνθρωπο στο επίκεντρο των πολιτικών της και με σεβασμό στις ιδρυτικές της αξίες.
- Είστε εκ των υποψηφίων που γνωρίζουν πραγματικά καλά πώς λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ποιες ανησυχίες μοιράζεστε με τους πολίτες για το μέλλον της;
Σας ανέφερα νωρίτερα τη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης. Επρόκειτο για μια θαυμάσια πρωτοβουλία, που άγγιξε τους Ευρωπαίους κάθε ηλικίας και γέννησε έναν εξαιρετικά γόνιμο διάλογο σε ευρύτατο επίπεδο. Το βασικό της συμπέρασμα θα μπορούσε να έχει τίτλο κάτι που πολύ συχνά χρησιμοποιώ στις ομιλίες μου και στις συζητήσεις μου με τον κόσμο: “όχι πολιτικές χωρίς τους πολίτες”. Αυτή είναι και η δική μου μεγάλη ανησυχία ή, μάλλον, για την ακρίβεια, η κεντρική ιδέα όλων των προτάσεων που θέλω να προωθήσω.
Στον πυρήνα τους βρίσκεται μια κοινή σε όλους διαπίστωση: ότι οι “επί χάρτου” και “αφ’ υψηλού” μεγάλες πολιτικές της Ε.Ε., πολύ συχνά απέχουν έτη φωτός από τις πολιτικές που πραγματικά περιμένει και πραγματικά χρειάζεται ο μέσος Ευρωπαίος.
Η εμμονική προσήλωση στο δόγμα της “δημοσιονομικής σταθερότητας” εδώ και περίπου 15 χρόνια, εν τέλει, δεν έχει κάνει καλό ούτε καν στη Γερμανία που την εμπνεύστηκε και την επέβαλε ως κεντρική, σχεδόν μοναδική επιδίωξη της Ε.Ε.
Το χειρότερο, δε, είναι ότι επισκίασε τελείως και άφησε μετέωρα, μείζονος σημασίας θέματα. Το ότι έως και σήμερα παραμένουν εκκρεμή, κλονίζει την εμπιστοσύνη των πολιτών και προσφέρει επίφαση πολιτικού λόγου στο παραλήρημα των ακραίων, αποσχιστικών φωνών, που, αντιφατικά, προτείνουν ως λύση τη... διάλυση.
Ευρω-Στρατός, Ευρω-Σύνταγμα, ενιαία διπλωματική πολιτική, προστασία των συνόρων, λελογισμένη και ισοβαρής μεταναστευτική πολιτική, ενίσχυση της πρωτογενούς παραγωγής, ουσιαστική αλληλεγγύη, ενεργειακή ασφάλεια για όλους, προστασία των εισοδημάτων, πρόσβαση στα δημόσια αγαθά, αυτάρκεια σε κρίσιμες πρώτες ύλες, επαναβιομηχάνιση, τεχνολογική πρωτοπορία, πολιτικές με ανθρώπινο πρόσωπο, όλα αυτά και άλλα πολλά πρέπει να βρεθούν ξανά στην πρώτη γραμμή και μάλιστα άμεσα.
Για να παραμείνει ζωντανή η Ε.Ε. χρειάζεται στο εξής πολιτικές στοχευμένες, ρεαλιστικές και εφαρμόσιμες, που θα ανταποκρίνονται στα αληθινά προβλήματα και τις υπαρκτές αγωνίες των Ευρωπαίων και, κυρίως όσων ζουν στα σύνορα και τις απομακρυσμένες της περιφέρειες.
Κι εδώ αναδεικνύεται ο κρίσιμος ρόλος που μπορεί να παίξει η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Διότι είναι ο πλέον κατάλληλος θεσμός για να οργανώσει τον απαραίτητο διάλογο, να αναδείξει με ακρίβεια τα αιτήματα της κοινωνίας και να συνεισφέρει στη λήψη ουσιαστικών αποφάσεων για τη ζωή και την ευημερία των Ευρωπαίων πολιτών.
- Είναι η κάλπη της Κυριακής, μία «εθνική κάλπη»; Ποιο είναι, τελικά, το διακύβευμα αυτών των Ευρωεκλογών για την Ελλάδα;
Υπό την έννοια ότι Ευρώπη χωρίς Ε.Ε. δεν υπάρχει, ούτε όμως και Ελλάδα χωρίς Ευρώπη, είναι, έως ένα βαθμό και εθνική και γι’ αυτό θεωρώ κρίσιμο η κάλπη να αναδείξει με διαφορά ως πρώτη δύναμη τη Νέα Δημοκρατία.
Υπό όλες τις άλλες έννοιες, όμως, είναι ευρωπαϊκή και μάλιστα κομβική. Είναι, νομίζω, σαφές: τα αμέσως προσεχή χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση ή θα γίνει μια γνήσια ομοσπονδία κρατών με όλα τα ποιοτικά στοιχεία που προανέφερα και με πολιτικές που θα τα υπηρετήσουν πιστά, ή θα διαλυθεί.
Είμαι φύσει αισιόδοξος, αλλά δε μπορώ παρά να τονίσω εμφατικά την κρισιμότητα αυτών των αλλαγών. Κι αυτό επειδή αν κάποια ευρωπαϊκή εθνική οντότητα θεωρεί ότι μπορεί ως μονάδα να συμμετέχει ως άξιος λόγου παίκτης στη σημερινή γεωπολιτική πραγματικότητα όπως αυτή διαμορφώνεται, πλανάται οικτρά πλάνη. Καμία δεν έχει τέτοιο εκτόπισμα, οικονομικό ή άλλο.
Τέτοιο ρόλο ισότιμου και υπολογίσιμου παγκοσμίως συνομιλητή και παράγοντα, μόνον μια ενοποιημένη και διευρυμένη Ευρώπη μπορεί να παίξει.
Η ώρα, λοιπόν, για να μπουν στην άκρη σοβινισμοί, μεγάλα και μικρότερα συμφέροντα και κάθε είδους προκαταλήψεις είναι τώρα, όσο ακόμη δεν είναι πολύ αργά. Διότι έδαφος έχει χαθεί ήδη, βέβαια, αλλά όχι σε βαθμό που να μη μπορούν να διορθωθούν τα πράγματα.
- Γιατί ο Μιχάλης Αγγελόπουλος «αξίζει και μπορεί» να είναι ανάμεσα στους 21 νέους ευρωβουλευτές της Ελλάδας;
Σας λέω ειλικρινά ότι αν δεν πίστευα πως αξίζω μια τέτοια τιμή, δε θα τη διεκδικούσα. Το πιστεύω, όμως. Και νομίζω ότι αν βάλει κάποιος στη ζυγαριά τα εφόδια, τις σπουδές, το έργο, τις πράξεις και την ως τώρα πορεία μου στον επαγγελματικό και πολιτικό στίβο, αντικειμενικά, δε θα αποφανθεί ότι είμαι ελλιποβαρής.
Το γιατί “μπορεί”, νομίζω ότι είναι το πιο σημαντικό. Πιστεύω ότι “μπορώ” διότι για μένα το Ευρωκοινοβούλιο είναι ένας οικείος χώρος. Πέρασα σ’ αυτόν τέσσερα θαυμάσια και πολύ ενδιαφέροντα επαγγελματικά χρόνια, ως επιστημονικός συνεργάτης σε τρεις διαφορετικές Επιτροπές του.
Αλλά και ο περίπλοκος τρόπος με τον οποίο λειτουργούν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί μου είναι γνωστός. Πέρασα άλλα δέκα χρόνια ως νομικός σύμβουλος της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα.
Είμαι ευρωπαϊστής εκ πεποιθήσεως από έφηβος ακόμη.
Μιλάω καλά τρεις ξένες γλώσσες και συνεννοούμαι και σε μια τέταρτη. Και η εμπειρία μου στο Κογκρέσο, όπως σας ανέφερα και πιο πάνω, θεωρώ ότι είναι ανεκτίμητη όσον αφορά τις ορθές διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσει κάποιος για να προωθήσει ζητήματα στη δαιδαλώδη γραφειοκρατία των Βρυξελλών.
Με άλλα λόγια. “μπορώ” διότι δε χρειάζομαι καμία περίοδο προσαρμογής σε κανένα επίπεδο στο Ευρωκοινοβούλιο και, εφόσον οι ψηφοφόροι με τιμήσουν με την ψήφο τους, δε θα βρεθώ πρώτα εκεί και μετά θα ψάξω να βρω τι θα κάνω και πώς.
Έχω ήδη έτοιμο ένα αναλυτικό σχέδιο δράσεων και πρωτοβουλιών και το know how για να τις προωθήσω άμεσα.
- Οι σφυγμομετρήσεις δείχνουν ότι «κλειδί» για το εκλογικό αποτέλεσμα της 9ης Ιουνίου θα αποτελέσει το ποσοστό συμμετοχής. Χρειάζεται έστω μία «χαλαρή ψήφος»;
Για μένα σε καμία εκλογική αναμέτρηση δεν υπάρχει “χαλαρή ψήφος” και, πολύ περισσότερο, σ’ αυτές που μας έρχονται. Όσο για την αποχή, αντιλαμβάνεστε επίσης ότι η άποψή μου είναι τελείως αντίθετη.
Το μόνο που καταφέρνει κάποιος απέχοντας από μια ψηφοφορία είναι να εκχωρεί το ύψιστο δημοκρατικό του δικαίωμα σε κάποιον άλλον, για να το εκμεταλλευτεί όπως εκείνος θέλει.
Με δεδομένο ότι οι ακραίοι και οι φανατισμένοι είναι όσοι απέχουν από σπανίως έως ποτέ, εκείνοι είναι, κατά κανόνα, οι “κάποιοι άλλοι” που ωφελούνται.
Αυτό όμως όχι απλώς αλλοιώνει τη φυσιογνωμία ολόκληρου του εκλογικού σώματος, αλλά οδηγεί και σε σαθρά μεν, αλλά, ενίοτε, επικίνδυνα πολιτικά συμπεράσματα.
Καλώ λοιπόν τον κόσμο να δώσει το παρών του στις κάλπες στις 9 Ιουνίου. Και να ψηφίσει όχι με αρνητισμό ή με ελαφριά -πόσο μάλλον “τιμωρητική- διάθεση, αλλά για να στείλει στην Ευρωβουλή πρόσωπα με υπαρκτή, σοβαρή και θετική ατζέντα.
Η Ελλάδα αξίζει και μπορεί να έχει σοβαρή, δυνατή και ικανή εκπροσώπηση στην Ευρώπη.
