Αν μια υπερδύναμη είναι μια πολιτική οντότητα που μπορεί να σχεδιάζει με συνέπεια τη στρατιωτική, οικονομική και ήπια δύναμη, η Ευρώπη σίγουρα πληροί τις προϋποθέσεις.
Το Ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα αποτελείται και μορφοποιείται από τέσσερα βασικά και δομικά στοιχεία, που το καθιστούν ένα δημοκρατικό σύστημα αναφοράς και δράσης.
Οι θεσμοί της Ένωσης που συναποφασίζουν και δραστηριοποιούνται, διαμορφώνοντας ισορροπίες και δυναμικές μεταξύ τους και απέναντι σε κάθε μέλος - κράτος.
Οι πολίτες της Ένωσης και οι κοινωνικές και πολιτικές ομάδες που εκφράζονται μέσα από τα ευρωπαϊκά κόμματα του Κοινοβουλίου.
Οι συναποφάσεις των ευρωπαϊκών οργάνων που επηρεάζουν κοινωνικά και πολιτικά συστήματα μέσα στην Ένωση.
Η συνεχής αλληλεπίδραση των οργάνων της Ένωσης που δημιουργούν απαιτήσεις και επιρροές στα κράτη - μέλη.
Μέχρι σήμερα, η Ε.Ε. δεν έχει δυναμώσει μέσα από την κοινή πολιτική ασφάλειας, καθώς αυτή αποτελεί πρωτοβουλία και υποχρέωση κάθε μέλους - κράτους χωριστά και εκτός της Ένωσης, με την υποχρέωση μόνο της εφαρμογής κάποιων γενικών κανόνων και περιορισμών. Αυτό καθιστά μεν την Ε.Ε. ένα μόρφωμα αποκεντρωμένης πολιτικής εφαρμογής, αλλά ταυτόχρονα αποδυναμώνει την ενότητα και συμπόρευση των λαών της.
Είναι γεγονός ότι η οικονομική κρίση ανέδειξε με τον χειρότερο τρόπο την πολυδιασπασμένη διάσταση της Ένωσης. Την ίδια στιγμή, παρά του ότι αυτό συντελέστηκε με επείγουσες διαδικασίες, τα ισχυρά κράτη - μέλη της Ε.Ε. κάθισαν στο ίδιο τραπέζι για να βρουν λύσεις και να εφαρμόσουν πολιτικές διάσωσης των αδύναμων της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και η χώρα μας. Από μόνος του ο διαχωρισμός δυνατών και αδύναμων είχε ως αποτέλεσμα την άνοδο ακραίων πολιτικών δυνάμεων και υπέρμετρου λαϊκισμού, της αμφισβήτησης της Ε.Ε. και αποφάσεων ή προδιαθέσεων εξόδου από την Ένωση, όπως εκφράστηκε με το brexit.
Είναι όμως, πραγματικά επιθυμητή μια περαιτέρω αποσταθεροποίηση ή μήπως παρά τις στρεβλώσεις του πολιτικού συστήματος, υπάρχουν δείγματα και προθέσεις περαιτέρω και ισχυρότερης ενοποίησης;
Σύμφωνα με το INTERNATIONAL BUSINESS REPORT (IBR) της Grant Thornton,
παρά την επικείμενη αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε., οι πολιτικές δυνάμεις εξακολουθούν να θεωρούν την ενσωμάτωση κρίσιμη για το μέλλον του μπλοκ. Τον Μάιο του 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2021-27 και τον περιέγραψε ως «έναν προϋπολογισμό που ενώνει και δεν διαιρεί».
Επιπλέον, για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, η περαιτέρω ένωση ένταξη παραμένει σταθερά στην ατζέντα. Σε όλη την ευρωζώνη, το 65% των επιχειρήσεων θα ήθελε να δει περαιτέρω οικονομική ολοκλήρωση της ΕΕ. Ωστόσο, μόνο το 35% επιθυμεί περαιτέρω πολιτική ολοκλήρωση. Η Γερμανία είναι η μόνη χώρα όπου περισσότεροι από τους μισούς επιχειρηματίες (63%) θέλουν να δουν περαιτέρω πολιτική ολοκλήρωση.
Εξήντα χρόνια μετά τη Συνθήκη της Ρώμης, πολλοί θεωρούν την Ευρώπη μία αναλωμένη δύναμη στην παγκόσμια πολιτική. Η “παραδοσιακή σοφία” δηλώνει ότι η παγκόσμια πολιτική σήμερα είναι μονοπολική, με τις Ηνωμένες Πολιτείες ως μοναδική υπερδύναμη. Το σκηνικό γίνεται ακόμα πιο πολυπολικό, με την ενίσχυση της Κίνας και της Ινδίας που αμφισβητήσουν τις Δυτικές δυνάμεις. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως λέγεται, είναι πολύ αδύναμη για να αποφύγει να εξαφανιστεί μπροστά στη ρωσική ανατροπή, τη μαζική μετανάστευση, τα βρετανικά σχέδια αποχώρησης, τη βραδεία ανάπτυξη, τον αυξανόμενο εθνικισμό.
Εντούτοις, μέσα σε όλη αυτή την υπερβολή, ένα βασικό σημείο χάνεται. Η σημερινή Ευρώπη είναι μια πραγματική υπερδύναμη και πιθανότατα θα παραμείνει μία για τις επόμενες δεκαετίες. Η Ευρώπη χρησιμοποιεί σταθερά στρατιωτικά στρατεύματα μέσα και έξω από την άμεση γειτονιά της. Χειρίζεται την οικονομική δύναμη με μία δεξιότητα και επιτυχία, που δεν συνδυάζεται με καμία άλλη χώρα ή περιοχή. Και η ικανότητά της να χρησιμοποιεί «ήπια δύναμη» για να πείσει άλλες χώρες να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους είναι μοναδική.
Αν μία υπερδύναμη είναι μια πολιτική οντότητα που μπορεί να σχεδιάζει με συνέπεια τη στρατιωτική, οικονομική και ήπια δύναμη, η Ευρώπη σίγουρα πληροί τις προϋποθέσεις. Η εξουσία της μπορεί να παραμείνει εδραιωμένη για τουλάχιστον μία ακόμα γενιά, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των σημερινών ευρωπαϊκών κρίσεων. Εν ολίγοις, η Ευρώπη είναι η "αόρατη υπερδύναμη" στη σύγχρονη παγκόσμια πολιτική.
[31.03.2019]: Άρθρο στην εφημερίδα Μακεδονία
